C Programlama Dili
/* Ilk program */
#include <stdio.h>
int main (void)
{
int kar;
if ((kar=getchar())!='n')
main();
putchar(kar);
return 0;
}
Eğer bir C programının nasıl göründüğünü merak ettiyseniz, yukarıda, “yararlı ve anlamlı” bir iş yapan tam bir C programının durduğunu öğrenmek sizi şaşırtabilir. Bir C derleyiciniz varsa ve nasıl kullanacağınızı biliyorsanız, bu programı yazın, derleyin ve çalıştırın. Fakat önce, programın ne yapabileceği konusunda çılgın tahminlerde bulunmaktan da çekinmeyin.
...
Eğer tahmininiz doğru çıkmadıysa, üzülmeyin. Bu, sadece C hakkında ilginizi çekmek içindi ve umarız öyle oldu! Bu basit gibi görünen, ancak C’nin birtakım ileri özelliklerini kullanan programı, kitabın yarısını bitirinceye kadar anlamanızı beklemiyoruz ve bu kitabı bitirdiğinizde çok daha karmaşık programları bile anlayabileceğinizi ve yazabileceğinizi bekliyoruz.
C DİLİNİN KISA TARİHİ
unix işletim sistemi ile C programlama dili birbirleriyle yakından ilişkilidir. Tarihleri 70’lerin başında başlar. İlginç olan şey de, AT&T Bell Laboratuvarları’ndan Ken Thompson tarafından yazılan bir bilgisayar oyun programından kaynaklanmalarıdır. Thompson, programını bir PDP-7 bilgisayarına uyarlamak istediğinde, bu küçük makine hakkında çok şey öğrendi, ancak işletim sistemini pek beğenmedi. Bunun üzerine, o zamanlar daha büyük bir makinede kullanılan MULTICS işletim sisteminin basitleştirilmiş ve değiştirilmiş bir uyarlamasını yazmaya karar verdi. Daha sonra, Dennis M. Ritchie de ona katıldı ve Brian W. Kernighan tarafından UNICS (Uniplexed Information and Computing Service—Birleştirilmiş Bilgi ve Hesaplama Hizmeti) adı verilen işletim sisteminin ilk uyarlaması doğdu. Bu üç kişi C ve unix’in tarihinde en önemli rolü oynadılar. Başlangıçta, Thompson, daha önceleri 1967 civarında geliştirilen BCPL adlı “tipsiz” dilden de büyük ölçüde etkilenerek B dilini tasarımladı. Bundan sonra, Ritchie unix’i daha kolay bir şekilde yazma amacıyla C adında yeni bir dil tasarımladı. 1973 yılında ise Ritchie ve Thompson C’yi kullanarak unix’i yeni baştan yazdılar. Sonuç o kadar iyiydi ki, 1983’te ACM’in Turing Ödülü’nü almaya hak kazandılar.
O zamandan beri, C çok değişmedi. Dilde yapılan bazı küçük genişletmeler, Dennis M. Ritchie tarafından hazırlanan The C Programming Language—Reference Manual (C Programlama Dili—Başvuru Elkitabı) adlı, 1983 basımlı, Bell Laboratuvarları yayınında anlatılmaktadır. ANSI’nin X3J11 komitesi tarafından 1988 Ekim’inde sunulan, C Standardının bir taslağı bu değişiklikleri resmîleştirmekte ve kendi başına yenilerini eklemektedir. Yapılan düzenlemelerle, birtakım programcı hatalarını azaltmak için derleyici kontrolleri artırılmış ve dile yararlı birkaç özellik daha katılmıştır. Bu düzenlemelerin sonucunda, pratik olarak birbirinin aynı olan, iki resmî standart ortaya çıktı:
- ANSI/ISO-IEC 9899-1990[1992]: C dili için oluşturulmuş ANSI (yani Amerikan) standardı. Bu doküman resmen American National Standard for Information Systems-Programming Language C (X3.159-1989) dokümanının yerine geçmiştir.
- International Standard C ISO/IEC 9899:1990(E): C dili için ISO tarafından kabul edilen uluslararası standart.
Yaygın olarak, “C89” veya “C90” olarak bilinen bu ANSI/ISO standartlaştırma işleminden sonra, aradan geçen on yıla yakın bir süre içinde C dili oldukça sabit kaldı; diğer yandan C++ dili gelişmesini sürdürdü. Buna bağlı olarak, 1990’ların sonunda C dilinin ISO standardı güncellendi ve 1999’da ISO 9899:1999 olarak yayımlandı. 2000 yılının Mart’ında ise, “C99” olarak bilinen bu yeni standart ANSI tarafından da benimsendi. C standardının son durumuna resmî ISO/IEC web sitesinin JTC1/SC22/WG14 - C Sayfası’ndan ulaşılabilir.
Tasarımcılarının felsefesine aykırı olduğu için dilin daha fazla genişletilmesi beklenmemelidir. Bunun yerine, bu dilden yeni diller ortaya çıkmaktadır. Bir örnek, C++’dır. Bu dil, nesneye yönelik programlama ve veri soyutlama teknikleri sağlarken, Standart C ile uyumlu kalmaya çaba göstermektedir. Bu özellikleri, dili daha kapsamlı bir uygulama programlama dili yapmaktadır. Zamanla C++’nın C’nin yerini alması söz konusu olabilir, ancak yine de C++ öğrenecek birisinin önce Standart C’yi bilmesi gerekmektedir.
C DİLİNİN KULLANILIMI
C “taşınabilir bir dil” olmasına rağmen—ki, bu da, belirli bir sistem için yazılmış olan bir C programının başka bir sisteme aktarıldığında orada başarılı bir şekilde derlenip yürütülebileceği anlamına gelir—sistemler arasında bazı farklılıklar olabilmektedir. Bu kitabın ilk uyarlamasında verilen program veya program parçaları Microsoft QuickC Uyarlama 1.01 (1988), Microsoft C Derleyicisi Uyarlama 5.00 (1987) ve Microsoft C/C++ Eniyileştirici Derleyicisi Uyarlama 8.00 (1993) kullanılarak denenmiştir. Kullanılan işletim sistemleri, IBM uyumlu bir PC’de çalışan MS-DOS uyarlama 3.20’den (1991) uyarlama 6.22’ye (1994) kadar değişen 16 bitlik ortamlardır.
Kitabın son uyarlaması için ise aşağıdaki unix ve unix benzeri ortamlar kullanılmıştır:
- Microsoft Windows XP altında çalışan Red Hat Cygwin ortamındaki (32 bit) GNU project C and C++ Compiler uyarlama 3.4.4. Programlar genelde
cc -std=c99 -pedantic -Wall -mcygwin -s program_dosyasıveyacc -std=c99 -pedantic -Wall -mno-cygwin -s program_dosyasıkomutları ile derlenmiştir. - Red Hat Linux (Fedora Core) ortamındaki (32 bit) GNU project C and C++ Compiler uyarlama 4.1.1. Programlar genelde
cc -std=c99 -pedantic -Wall -s program_dosyasıkomutu ile derlenmiştir. - HP-UX 11.23 ortamındaki (32 ve 64 bit) HP aC++/ANSI C Compiler uyarlama A.06.10. Programlar genelde
cc -AC99 +DD32 -s program_dosyası # 32 bitlik kod uretmek icinveyacc -AC99 +DD64 -s program_dosyası # 64 bitlik kod uretmek icinkomutları ile derlenmiştir.
Bu ortamların nasıl kullanılabileceği konusunda daha detaylı bilgiler kitabın eklerinde verilmiştir.